De spot ging aan, Beth Hart zit achter haar piano. De angst in haar wijd opengesperde ogen is duidelijk te zien op het grote scherm. Maar haar handen glijden over de toetsen en haar stem vult de zaal van Afas live. Tijdens het concert vertelt ze verschillende malen hoe spannend het elke keer weer is; optreden. Tijdens het fantastische optreden zien we haar groeien. Ze neemt in kracht toe, het vult haar het ware op. Ze laat regelmatig weten dat ze al meer ontspant.
Aan het eind van een indrukwekkende avond zien we hoe ze zingend door de zaal gaat en letterlijk contact maakt met ons, het publiek. Wat een talent heeft deze vrouw, om zo prachtig over eigen angsten en zwakten te kunnen zingen en die te maken tot haar kracht.
Angstige ogen, ik zag ze eerder deze week, bij een leerling van me. We hadden onze les bijna afgerond: hij had in de sessie ontdekt dat hij zich eigenlijk óveral goed kon concentreren. Bovendien had hij met het grootste gemak al bijna het laatste level van zijn smartgame bereikt. Hij zag er dan ook, terecht, vol zelfvertrouwen uit.
Zo spannend
Zijn leerkracht kwam onze ruimte binnen en gaf het seintje dat mijn leerling eventueel een kleine presentatie kon houden. Ineens, in een ‘split-second’ was al zijn zelfvertrouwen weg. Zijn kin en onderlip trilden, de vlekken stonden plots in zijn gezicht, tranen lieten zich niet tegenhouden en de stoel waarop hij zat liet hij kieperen als een schild op zijn rug. Eén hoopje ellende. Hij kon nog net zeggen: “Ik vind het zo spannend”.
Wat maakt dat de één een spannende situatie wel kan trotseren en de ander de sprong nog niet durft te wagen? In beide situaties is sprake van angst om te falen, om af te gaan. In situaties van stress reageert ons lijf heel primair. Ons ‘oerbrein’; het zogenaamde reptielenbrein- het oudste brein- neemt het over van ons denkende brein. Vechten, vluchten of bevriezen is dan de eerste impuls. Iedereen doet dat op eigen manier.
Niet-helpende gedachten
Vaak gaat er een gedachte aan vooraf. Een gedachte als: ”Ik kan het niet”. Of “Stel dat ik het niet meer weet”. Dat zijn ‘niet-helpende gedachten’. Het zijn gedachten die je op je plek houden en je tegenhouden een uitdaging aan te gaan. Vaak kun je al bijna beleven hoe het je af zal gaan. Of spelen eerdere situaties een rol en beleef je een angstige situatie opnieuw. Of je stelt hoge eisen aan jezelf, zoals veel van mijn leerlingen doen, waardoor de druk onnoemelijk groot wordt.
Stappen zetten
In een situatie waar niet werkelijk noodzaak is tot vluchten of vechten is het vooral belangrijk te kijken naar wat kan helpen de uitdaging aan te gaan. Dat is namelijk leren, je doet iets wat je nog niet eerder deed. Je verlegt een grens. Zo kom je vooruit. Altijd het zelfde doen brengt je niet verder. Wil je leren, dan moet je stappen maken. Daarom is het belangrijk: wát wil je leren? Wanneer je dingen leert waar je zelf gemotiveerd voor bent, dan gaat het allemaal veel makkelijker. Dat geldt ook als iets nut voor je heeft of noodzakelijk is.
Leerkuil
Het is goed te beseffen dat iedereen bij een nieuwe uitdaging altijd even door een ‘leerkuil’ gaan. Opeens is er namelijk het besef dat je iets nog niet kunt of niet weet. Oei. Dat doet iets van binnen.
Dan is het goed na te denken over: wat heeft jou bij eerdere uitdagingen geholpen? Welke kwaliteiten heb je zomaar in je mars? Wat zou je kunnen doen? Misschien hulp vragen? Dat stapje terug geeft ruimte voor helpende gedachten, zoals “Ik doe het stapje voor stapje”, “Het hoeft niet in één keer perfect”, ”Ik ben goed genoeg” of “Ik weet dat ik het kan”.
Kom je op dat punt dan zul je merken dat dit soort gedachten meer rust geven. Rust waardoor je weer kunt handelen. Zo zet je de eerste stap. En doen? Doen is de allerbeste manier om angst de baas te worden. Door het gewoon te doen op jouw manier, wat op dit moment werkt voor jou. Zo word je van kwetsbaar tot krachtig en prachtig. Neem je de kracht in eigen hand.
Net als Beth.
Herkenbaar? Wil jij ook jouw stappen kunnen zetten? Of herken je de angst om te falen bij je kind? Heb je er vragen over? Neem dan gerust contact met me op. Dan kijken we samen wat jullie daarbij het beste zou kunnen helpen. En lukt het jou straks ook!
